Permacultura

Het stond al een tijdje op mijn lijstje: een Permaculture Design Course (PDC) doen. En opeens was daar de perfecte gelegenheid, qua timing, locatie en budget. Kevin en ik hebben de afgelopen 2 weken in het prachtige hotel en finca Valle Escondido doorgebracht, samen met een groep van ongeveer 30 mensen, stuk voor stuk fantastisch, en mijn hart stroomt over momenteel. 

We hebben veel geleerd. Permaculture Design gaat om zoveel meer dan alleen gewassen verbouwen, het is een design methode voor menselijk samenzijn. Samenzijn met elkaar maar ook vooral met de aarde. We hadden elke dag theorie lessen, over water, aarde, planten, zichtbare en onzichtbare structuren en klimaat. Maar ook praktische momenten, waarop we zelf Bokashi en bosbioma kweekten, of de "dubbel spitten" techniek toepasten. Of simpelweg een groot gat hebben gegraven, voor een nieuwe vijver voor het hotel, met de muziek hard aan en veel gelach.  

De permacultuur principes kan ik ondertussen dromen en na ons eindproject kregen we ons diploma. We hebben de 90 uur volgemaakt en notitieboekjes volgeschreven. Maar het meest bijzondere was wel om dit samen met anderen te doen. Iedereen die zich aanmeldt voor een PDC is een bepaald soort persoon, en om zoveel zorgzame, intelligente, getalenteerde en ecologisch gepassioneerde mensen in een ruimte samen te zetten kan alleen maar voor magie zorgen. We hebben samen yoga gedaan, cacao ceremonies, extatische dans, keramiek, muziekcirkels. We hebben een hoop nieuwe vrienden nu; een prachtig netwerk zowel binnen als buiten Costa Rica, er hernieuwde hoop in de menselijkheid 💕

Kevin en ik verblijven momenteel nog in de buurt, bij onze nieuwe vriend Finn, om even bij te komen en nieuwe plannen te maken. We gaan straks weer op pad, richting de Caribische kust nu. Valle Escondido ligt in Monteverde, in de bergen van Costa Rica, tegen het beroemde "cloud forest" aan. Oktober is ook de natste en koudste maand hier, laagseizoen voor het toerisme. We hebben een aantal koude nachten gehad en onze kleren over elkaar moeten dragen. 

Helemaal klaar dus om weer af te dalen naar de tropische warmte. We hebben nog geen concrete plannen, behalve dat we terugkeren naar Panama zo lang mogelijk uitstellen. Daar zijn namelijk in de afgelopen week flinke protesten uitgebroken. Ze hebben groot gelijk, en het voelt als een belangrijke periode voor het land. Maar nog even in rustig en vredig Costa Rica blijven klinkt fijn 😊

Patos Suertudos

Twee weken al zitten we in deze bubbel die Patos Suertudos heet, “Lucky ducks” in het Spaans. We kwamen rechtstreeks uit Panama, waar, bij de grensoversteek, de Panamese kant even mijn dagen heeft geteld (ik had nog precies 1 dag over van mijn toeristenvisum) en ze bij de Costa Ricaanse kant gelukkig genoegen namen met onze, nog onbetaalde, vliegticket reservering terug naar Panama. We waren bij beide balies de enige die dag, nergens andere toeristen of backpackers te bekennen. Maar wel overal mensen met kleine, vieze rugzakjes, waar kampeermatjes, afgedragen Crocs of halfbakken tentjes achteraan bungelden. Ze droegen oude, besmeurde kleren, roken naar menselijkheid en zagen er vreselijk vermoeid uit. 

We waren al gewaarschuwd dat er enorme ophopingen van migranten ontstaan zijn bij de grenzen in Midden-Amerika, trechters vol met mensen die maar één doel hebben: richting het Noorden, naar het beloofde land. Het voelde erg dubbel allemaal, wij als frisse reizigers met onze praktische broeken en glanzende bankpasjes. Zij als complete families die op dat moment de beruchte “Darien Gap” al overleefd hadden, het stuk jungle tussen Colombia en Panama, dat zo ondoordringbaar is dat de Pan-American highway er even stopt. Maar dus wel elke dag gemiddeld 10.000 migranten bevat, op weg van zuid naar noord, letterlijk en figuurlijk. Hoe houd je de hoop tijdens zo’n reis? Wat verwachten ze te vinden? Hoeveel bereiken er uiteindelijk daadwerkelijk de VS? 

De grens achter ons gelaten, en opeens in vriendelijk & vrolijk Costa Rica (Pura Vida!), gingen wij verder met de bus naar het groene bergdorpje San Vito, waar we vervolgens met taxichauffeur Johnny bij de finca aankwamen. Het had geregend, alles rook fris en vruchtbaar en zowel Kristy en David als hun honden waren blij ons te zien. Tijd voor een ruime maand onderdompeling in permacultuur en duurzaam jungle leven! 

Patos Suertudos is een instituut waar ondertussen al meer dan 250 vrijwilligers doorheen zijn gekomen. Velen hebben hier hun “Permaculture Design Course” certificate behaald, of gewoon geleerd van alles wat er hier te leren valt. Van humanure tot zonne-energie, van landbewerking tot dieren houden, van koken met zonlicht (letterlijk!) tot bakken op een rocketstove, van zeep maken tot voedsel drogen. Voor Kristy en David is het allemaal normaal geworden, ze zitten hier nu al ruim 10 jaar en hebben vrijwel alles geprobeerd. Veel lukt, veel ook niet, en het is allemaal nog steeds één groot project in wording. Maar een heerlijke plek om te zijn. We slapen in een veredeld schuurtje, eten elke avond samen, veelal van het land, en bekijken elke dag wat we die dag eens gaan doen. Tuinieren? Oogsten? Schoonmaken? Kokkerellen? In de ochtend schijnt de zon en werken we, in de middag regent het en rusten we. 

Een van de grote redenen dat Kevin en ik juist hier wilden zijn, is dat Patos Suertudos ook rond de 100 cacao bomen heeft, die ondertussen in volle productie zijn (waar de lokale eekhoorns ook erg blij mee zijn). Er staan hier naast de keuken emmers vol met gefermenteerde en gedroogde cacaobonen, maar ook een melangeur (steen-vermaler), om er daadwerkelijk chocolade van te maken. Magisch! Eergisteren ben ik de tuin in gelopen voor wat verse limoenen, waarvan ik de rasp met lokale honing tot chocolade bonbons heb omgetoverd. Het is één grote proef & speeltuin, maar ook gelijk een prachtige plek vol inspiratie voor ons eigen land straks. Wat is er allemaal mogelijk? Wat kunnen we straks zelf toepassen? Wat moeten we zeker niet doen? Het is een constante balans tussen schaarste en overvloed. We leven van het land en zijn afhankelijk van het weer. Dit maakt je erg bewust van de fysieke omgeving. Hebben we vandaag genoeg zon gevangen in de panelen om de waterkoker nog een keer aan te zetten? En wat gaan we in godsnaam met die berg bakbananen doen, die allemaal in een keer rijp zijn? 

Foto’s? Check mijn Instagram even, de wifi kan het voor de blog even niet aan 😉

I ❤ Nederland

Op 3 december vorig jaar kwam ik in Nederland aan, precies op tijd voor Sinterklaas. Het was even slikken dat ik in Nieuw-Zeeland net de winter uitkwam, die in Nederland op het punt stond te beginnen. Maar het ontvangst had niet warmer kunnen zijn, met mijn lieve zus Saranne die helemaal in haar uppie naar Schiphol reed om me op te halen. 's Middags kwamen haar kindjes thuis, en tante Daphne was er, yay! Het was super fijn om zo "thuis" te komen. En het voelde gelijk weer vertrouwd.

Nederland had COVID ondertussen zo goed als achter zich gelaten en je merkte er amper nog iets van. Lekker vrij rondlopen en mensen ontmoeten. Ik mocht het rustig aan doen, want het zou nu eigenlijk alleen wachten worden op Kevin en zijn visum. Ik had natuurlijk langer in NZ kunnen blijven, maar dan had ik de wervelwind van feesterijen gemist die December altijd is. Sinterklaas, Kerst, Oud & Nieuw, en later ook Carnaval, het ging allemaal zo snel. Maart was nog even doorbijten qua weersomstandigheden maar toen begon de lente toch echt. En had Kevin opeens, onverwacht snel, zijn permanente verblijfsvergunning voor Nieuw-Zeeland binnen!

We besloten elkaar in Istanbul te treffen, en via Athene naar Cyprus te gaan, om zijn broer daar te bezoeken. En toen samen nog even in Nederland te zijn. Het was zo fijn om iedereen te hebben gezien. En om daarna ook Kevin nog even te komen showen. Ik heb geweldige momenten gehad. Het halve land doorgetreind en -gefietst om mooie mensen te zien. Wat bof ik toch! 

Dank jullie wel voor alle geweldige gastvrijheid weer ❤

Ik heb teveel foto's om te delen, daarom heb ik er een album van gemaakt: de highlights van Nederland 22-23. En daar heb ik gelijk een verzoek bij! Ik weet dat ik namelijk foto's mis. Het album is open, en ik zou het super vinden als er nog foto's bijkomen, mocht je een momentje hebben :-)

Whenua

Whenua betekent "land" in Te Reo Maori, een van de eerst-gesproken talen in Aotearoa (Nieuw-Zeeland). Fascinerend dat het ook "placenta" betekent. Land is belangrijk voor de Maori. Als iemand zich op traditionele wijze voorstelt, geven ze aan tot welke berg ze behoren, en tot welke rivier, die net als hun grootouders tot hun voorouders behoren. Een sterke connectie met land. 

Wat is mijn whenua? 

Ik ben geboren in Nederland, maar breng er steeds minder tijd door. Ik kom altijd met plezier "thuis", maar ga ik altijd weer met plezier "op pad". Geboren worden in de Nederland is als de levensloterij winnen. Je kunt wellicht alleen nog beter doen met Zwitserland of Noorwegen ofzo. Of Nieuw-Zeeland. 

De eerste keer dat ik Nieuw-Zeeland zag, vanuit het vliegtuig (ik ging er enkel voor een lang weekend heen), kreeg ik het gevoel dat misschien mijn land was. Het was een gevoel van thuiskomen, ongekend. De kleur van het licht, het rollende landschap, de ruimte en weidsheid, het was fascinerend. Één grote speeltuin. En zo verwelkomend voor iemand met een Nederlands paspoort. 

Toen ik daarom tijdens de pandemie, samen met Kevin dit keer, naar Nieuw-Zeeland terugkeerde (na een beetje een omweg in Midden-Amerika), dacht ik dat het best eens voor een tijdje zou kunnen zijn. Het is een geweldig land om te wonen en wat bén ik blij met mijn permanente verblijfsvergunning. Ik heb niet veel bezittingen en dat stukje papier, gedecoreerd met een varen, is een van mijn meest geliefde. 

Kevin is ook blij met zijn verblijfsvergunning. Mooi land, fijne mensen, een stuk minder corrupt dan zijn thuisland, een plek waar we allebei onbeperkt mogen werken, wonen, zijn. Maar jeetje, het is wel fris in Nieuw-Zeeland. Als in: noemen ze dit zomer? 

Wisten we niet, maar Kevin blijkt allergisch te zijn voor koude lucht (waarbij koude lucht dus relatief is). Zodra het "te koud" wordt, dan slaan de zenuwen in zijn neus op hol en blijft hij 's nachts urenlang wakker. Het is een automatische reactie om te voorkomen dat zijn lichaam ongemerkt onderkoeld raakt. Wakker blijven, er dreigt gevaar! Echter, dit gebeurt al bij temperaturen van onder de 10 graden Celsius.... best normale omstandigheden dus, in Nieuw-Zeeland in ieder geval, en in Nederland. Maar niet in Panama, waar zijn zenuwstelsel zich ontwikkeld heeft. 

Elke kersverse ouder weet dat nachtenlang niet goed kunnen slapen je gewoon een beetje gek maakt. Je kunt niet meer goed nadenken, moeilijk van dingen genieten. Slaaponthouding is een zeer effectieve martelmethode. En dan lijkt dat "Wonderland of the Pacific" opeens een stuk minder aantrekkelijk. 

Bron 

Is Nieuw-Zeeland wel een optie? 

Gelukkig zat ik me ondertussen te bedenken dat het toch wel een beetje jammer is dat er in Nieuw-Zeeland geen cacao groeit. Inderdaad te koud dus! De twee maanden op Samoa, een eiland in de Stille Oceaan overgroeit met cacao, deed me realizeren dat dat toch wel heel tof is. En laat het klimaat in Panama daar nu ook bij uitstek voor geschikt zijn. Panama ligt om de hoek van de bakermat van cacao, de Amazonebekken, wat de biologische herkomst van de plant is. 

Land, whenua, tierra, waar cacao zou kunnen groeien, waar ik bomen kan planten. Theobroma cacao bomen, maar ook andere bomen. Lokale boomsoorten, fruitbomen, schaduwbomen, klimbomen en hangmatbomen. En maakt het, afgezien het klimaat dan, uit waar dat land ligt? 

Ik luisterde laatst een podcast waarin een theorie werd geopperd voor het feit dat sommige mensen, en dan vooral vrouwen, gelukkiger zijn dan andere. 

"Marcus has worked to determine the thing that the happiest women are doing right. The results are jolting. Far from trying to find balance in their lives, they explicitly seek imbalance. They embrace the chaos, and the competing responsibilities and choose to “tilt” toward the stuff that strengthens them, or that brings them joy and love."

Leunen in de richting van wat je gelukkig maakt, waarbij je "de balans" verliest. Maar dat dat niet erg is. Het echoot een beetje wat Elizabeth Gilbert schreef in Eat, Pray, Love: 

"To lose balance sometimes for love is part of living a balanced life."

Dus. Wat mij gelukkig maakt is cacao, land, met de voeten in de aarde, zaadjes zien ontspruiten, werken met de overvloed van moeder natuur en wegleunen van de schaarste. Rondreizen en wortel schieten zijn lastig te combineren. Wellicht komt het moment eraan dat ik wegleun van reizen, en toeleun naar bomen planten. Hoewel je ook prima bomen kunt planten als je op reis bent. En Zuid-Amerika toch echt nog zeker even bezocht moet worden. 

Maar we zijn stiekum op zoek naar land, in Panamá, om een cacao plantage te beginnen. De whenua van Kevin, de "plaats van veel vis" of "veel vlinders" of gewoon "erg ver weg" (de meningen over de herkomst van het woord Panamá zijn verdeeld), waar zijn neus zich gedraagd. Betekent niet dat we Nieuw-Zeeland nooit meer gaan zien. En naar Nederland zal ik altijd terugkomen natuurlijk 💛 

Kom je op bezoek als de cacaobomen straks staan?

Wilde cacao in buurt van Gamboa Rainforest Reserve